- English
- Polski
Otłuszczenie i uformowanie tusz pozyskanych od młodego bydła opasowego
Wykonawcy: 1Zenon Nogalski, 1Paulina Pogorzelska-Przybyłek, 1Zofia Wielgosz-Groth, 1Monika Sobczuk-Szul, 2Cezary Purwin, 3Rafał Winarski
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, 1Katedra Hodowli Bydła i Oceny Mleka, 2Katedra Żywienia Zwierząt i Paszoznawstwa, 3Katedra Towaroznawstwa i Przetwórstwa Surowców Zwierzęcych
WSTĘP I CEL: Mięso wołowe posiada dużą wartość odżywczą i dietetyczną. Główną w Polsce bazą pozyskiwania wołowiny są stada użytkowane mlecznie. Zwiększenie produkcji mięsa wołowego oraz poprawa jego jakości może nastąpić poprzez wykorzystanie w opasie mieszańców mięsnych, otrzymywanych w drodze krzyżowania towarowego. Istotny jest dobór rasy mięsnej wykorzystywanej do produkcji materiału opasowego. Na jej wybór wpływ mają głównie warunki glebowo-klimatyczne oraz system i zakładany cel produkcji. Aby krzyżowanie wiązało się z uzyskaniem zamierzonych efektów, powinno być poprzedzone poznaniem potencjału produkcyjnego mieszańców. Wobec intensywnej pracy hodowlanej w większości ras mięsnych, ich możliwości wykorzystania w produkcji mieszańców mięsnych na bazie jałówek i krów mlecznych powinny być weryfikowane. Rasy hereford, limousine i charolaise, różniące się wczesnością osiągania dojrzałości rzeźnej, różnie oddziałują na wartość rzeźną mieszańców uzyskanych z ich udziałem.
Celem podjętych badań było określenie wpływu genotypu i płci opasanych zwierząt na otłuszczenie i uformowanie pozyskanych od nich tusz. Przyjęto założenie, że o ile można przewidzieć większe otłuszczenie u jałówek i wolców w porównaniu do buhajków, to różnice w otłuszczeniu buhajków i wolców między poszczególnymi mieszańcami należy sprawdzić.
MATERIAŁ I METODY: W pracy oceniano wartość rzeźną 87 sztuk młodego bydła opasowego. Były to mieszańce mięsne pochodzące z krzyżowania krów rasy polskiej holsztyńsko-fryzyjskiej (Phf) z buhajami ras charolaise (CH), limousine (LIM) i hereford (HH). W krzyżowaniu wykorzystano nasienie pochodzące od 6 buhajów rasy CH, 7 LIM i 5 HH. Cielęta skupiono w wieku 2-4 tygodni, odchowano i poddano opasowi. W półintensywnym opasie do 540 dnia życia wykorzystywano pasze dominujące w żywieniu bydła opasowego w regionie Polski północno-wschodniej. Zwierzęta żywiono kiszonką z traw do woli, którą uzupełniano mieszanką treściwą. W skład paszy treściwej wchodziły: śruta z pszenżyta i poekstrakcyjna śruta rzepakowa. Po zakończonym opasie zwierzęta przewożono do oddalonego o 85 km zakładu mięsnego, gdzie ubijano je wg obowiązującej technologii. Łącznie ubito 33 buhajki, 40 wolców i 14 jałówek (jałówki wyłącznie Phf x LIM). Oceniono ich umięśnienie (uformowanie tuszy) i otłuszczenie wg systemu EUROP oraz obliczono wskaźnik wydajności rzeźnej (masa tuszy x 100%/masa przed ubojem). Wyniki oceny EUROP (E+, E , E-, U+, U, U-, ..) wyrażono w skali od 1 do 15 (5 klas x 3 podklasy).
Tabela 1. Wyniki oceny otłuszczenia i uformowania tusz mieszańców mięsnych |
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
Płeć |
Phf x Lim |
Phf x CH |
Phf x HH |
||||
x ± SE |
n |
x ± SE |
n |
x ± SE |
n |
||
Masa ciała przed ubojem |
|||||||
buhajki |
524,6 ± 14,57a |
13 |
504,1 ± 19,62 |
12 |
488,5 ± 19,02 |
8 |
|
wolce |
519,3 ± 18,85a |
16 |
505,0 ± 23,0 |
11 |
521,0 ± 17,27 |
13 |
|
jałówki |
467,9 ± 12,63b |
14 |
- |
- |
- |
- |
|
Wydajność rzeźna |
|||||||
buhajki |
58,00 ± 0,40A |
13 |
57,42 ± 0,60a |
12 |
56,59 ± 0,37a |
8 |
|
wolce |
56,98 ± 0,33 |
16 |
55,04 ± 0,32b |
11 |
54,12 ± 0,41b |
13 |
|
jałówki |
54,97 ± 0,36B |
14 |
- |
- |
- |
- |
|
Uformowanie tuszy |
|||||||
buhajki |
8,31 ± 0,33 |
13 |
7,92 ± 0,31 |
12 |
7,75 ± 0,16 |
8 |
|
wolce |
8,56 ± 0,39 |
16 |
8,54 ± 0,34 |
11 |
8,69 ± 0,41 |
13 |
|
jałówki |
8,71 ± 0,37 |
14 |
- |
- |
- |
- |
|
Otłuszczenie tuszy |
|||||||
buhajki |
4,54 ± 0,39A |
13 |
5,00 ± 0,43 |
12 |
4,63 ± 0,42a |
8 |
|
wolce |
6,50 ± 0,58 |
16 |
6,09 ± 0,69 |
11 |
7,23 ± 0,54b |
13 |
|
jałówki |
7,93 ± 0,44B |
14 |
- |
- |
- |
- |
|
Ocena uformowania tuszy wg EUROP: 1-15 pkt, gdzie 1 = E+; Ocena otłuszczenia tuszy wg EUROP: 1-15 pkt, gdzie 1 = 1- |
|||||||
A,B - P ≤ 0,01; a,b - P ≤ 0,05 |
WYNIKI: Średnia masa ciała opasów przed ubojem (po transporcie i dobowej głodówce) wynosiła 505,8 kg. Na koniec opasu średnia masa ciała wynosiła 534 kg. Uwzględniając masę urodzeniową i wiek zakończenia opasu, łatwo obliczyć, że średni przyrost masy ciała podczas odchowu i półintensywnego opasu przekraczał 900 g. Jest to dobry wynik, zważywszy na fakt, że w żywieniu stosowano głównie kiszonkę z traw, paszę objętościową dominującą w regionie Polski północno-wschodniej. Powszechnie wiadomo, że lepsze efekty w opasie uzyskuje się wykorzystując kiszonkę z kukurydzy. Na wartość masy ciała przed ubojem istotnie wpływała płeć opasów, natomiast nie wykazano statystycznego wpływu genotypu. Jałówki zgodnie z przewidywaniami były lżejsze od buhajków, średnio o 10,81% i od wolców, średnio o 9,89%. Interesujący jest brak istotnych różnic w masie końcowej między buhajkami i wolcami. Najwyższym wskaźnikiem wydajności rzeźnej charakteryzowały się buhajki, uwzględniając płeć oraz mieszańce Phf x LIM (58,00%), uwzględniając genotyp opasów. Pod względem uformowania tuszy najwyżej oceniono mieszańce Phf x HH. Przeliczona wartość oceny 8 odpowiada klasie R. W grupie buhajków najmniej otłuszczone były tusze mieszańców Phf x LIM, natomiast w grupie wolców mieszańców Phf x CH. Uwzględniając łącznie buhajki i wolce, to najmniejszym otłuszczeniem charakteryzowały się tusze mieszańców Phf x LIM. Przeliczona wartość 5 odpowiada klasie otłuszczenia 2. Uzyskane wyniki mogą ulec niewielkim zmianom, ponieważ doświadczenie jest w toku.
PODSUMOWANIE: Mieszańce Phf x LIM uzyskały korzystniejsze niż mieszańce Phf x CH i Phf x HH wyniki podstawowych cech rzeźnych. Buhajki w porównaniu z wolcami uzyskały wyższą wydajność rzeźną, a pozyskane od nich tusze były mniej otłuszczone i lepiej uformowane. Wnioski: W warunkach półintensywnego opasu, opartego głównie o pasze gospodarskie wykorzystanie do opasu cieląt mieszańców rasy polskiej holsztyńsko-fryzyjskiej i limousine gwarantuje uzyskanie wartościowszych tusz niż gdy opas będzie dotyczył mieszańców rasy Phf z buhajami rasy charolaise lub hereford.
* Raport został opracowany w ramach Projektu i zawiera wyniki realizacji Projektu
Optymalizacja produkcji wołowiny w Polsce, zgodnie ze strategią „od widelca do zagrody” współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 2007-2013 (POIG.01.03.01-00-204/09).
- Zaloguj się albo zarejestruj aby odpowiadać